Zatrzymać eutanazję. Monografia naukowa Ordo Iuris

Adobe Stock

• W wielu krajach coraz większym problemem staje się proceder eutanazji.

• Temu zagadnieniu poświęcona została wydana przez Instytut Ordo Iuris monografia „Zjawisko eutanazji. Filozofia – kultura – medycyna – prawo”.

• Jej autorami są przedstawiciele różnych dziedzin nauki – medycyny, prawa, filozofii, filologii czy socjologii.

• Publikacja podejmuje tematy takie jak umieranie w godności, orzecznictwo Trybunału w Strasburgu dotyczące eutanazji i wspomaganego samobójstwa, regulacje prawne odnośnie tych zagadnień w różnych krajach, postrzeganie problemu eutanazji przez Polaków czy filozoficzne i religijne aspekty omawianych kwestii.

PRZECZYTAJ MONOGRAFIĘ – LINK

Publikacja rozpoczyna się od rozdziału autorstwa Arkadiusza Robaczewskiego, ukazującego źródło przemian filozoficznych, moralnych, społecznych, które doprowadziły ludzkość do nihilizmu, utraty rzeczywistego sensu i celu życia na rzecz fałszywie rozumianego szczęścia poszukiwanego w konsumpcji i zachowaniach hedonistycznych. Z kolei Jan Wudkowski w kolejnym rozdziale pyta wprost, czy człowiek może uzyskać prawo do eutanazji. Zagadnienie to umiejscawia w kontekście rozważań o kwestii fundamentalnej – godności istoty ludzkiej.

Z kolei Sébastien Meuwissen pyta o granice życia i godności człowieka. Porusza zasygnalizowany już w pierwszym rozdziale trend redefinicji pojęć związanych z prawem do życia oraz godnością człowieka. Na przykładzie Belgii – kraju powszechnie uznawanego za awangardę demokracji, tolerancji i wolności słowa – pokazuje naznaczony ograniczeniami wolności słowa i działalności naukowej stan publicznej debaty na tematy bioetyczne. Z punktu widzenia filologa, na problem patrzy za to prof. Jakub Lichański. Wykazuje on, że współczesne rozumienie terminu „eutanazja” jako zabicie człowieka na jego żądanie lub pod wpływem współczucia dla niego jest efektem zmiany pierwotnego znaczenia terminu – mówiącego wyłącznie o spokojnej, a nie w jakikolwiek sposób wymuszonej śmierci.

Jan Melon zwraca natomiast uwagę na poważny problem powszechnego, błędnego nierozgraniczenia eutanazji i zaprzestania uporczywej terapii. Wykazując ewolucję poglądów Polaków na problem eutanazji, posłużył się wynikami badań opinii publicznej prezentującymi wzrost liczby respondentów, szczególnie ludzi młodych, popierających eutanazję. Poszukując odpowiedzi na pytania o przyczyny takiego stanu rzeczy, wskazuje na kryzys autorytetów, w tym obniżenie autorytetu osób duchownych i Kościoła w społeczeństwie, oraz mającą swe źródło w metamorfozach religijności indywidualizację społeczeństwa.

W kolejnym rozdziale Tomasz Dzierżanowski z perspektywy lekarza medycyny paliatywnej przybliża odbiorcy zagrożenia wynikające z przyjęcia utylitarnej koncepcji wartości życia ludzkiego, która nieuchronnie prowadzi do akceptacji zachowań eugenicznych: eutanazji, selekcji eugenicznej, holokaustu czy aborcji na życzenie. Zaś rozdział autorstwa Katarzyny Gęsiak wprowadza czytelnika w prawne aspekty eutanazji i porusza tematykę regulacji eutanazji oraz wspomaganego samobójstwa w Szwajcarii i w Polsce. Kraj ten zajmuje bowiem wyjątkowe miejsce na mapie tzw. turystyki eutanazyjnej.

Groźne tendencje cywilizacyjne wyraźnie ukazuje dr Janusz Roszkiewicz w rozdziale poświęconym problematyce tworzenia wyjątków od prawa do życia przez Europejski Trybunał Praw Człowieka na przykładzie orzecznictwa w sprawie eutanazji i wspomaganego samobójstwa. Dostrzega on szczególnie niebezpieczne zjawisko – prawotwórczy charakter orzecznictwa Trybunału, uzupełniającego przepisy Konwencji o nowe wyjątki od prawa do życia i poniekąd „uchylającego” ciążący na państwach członkowskich obowiązek ochrony prawa do życia.

Publikacja została zaprezentowana podczas konferencji zorganizowanej z okazji 30. rocznicy ogłoszenia przez papieża Jana Pawła II encykliki „Evangelium vitae”. Większość tekstów obecnych w monografii opiera się na wystąpieniach wygłoszonych podczas konferencji naukowej „Zjawisko eutanazji – refleksje interdyscyplinarne” zorganizowanej przez Instytut Ordo Iuris w czerwcu 2023 r.